Aan het woord

"Bijna vijftig jaar waren we met ons hoofdkantoor gevestigd op de Schependijk in Terneuzen. Daarnaast hebben we onder andere vestigingen in Axel en op Dow, nog dichter bij onze klanten. We verzorgen mechanisch onderhoud voor vrijwel alle grote industriële bedrijven in Zuidwest-Nederland en Vlaanderen. Op de Schependijk hadden we alles wat we nodig hebben: een grote machinefabriek, opslag, maar ook kantoren, een kleedruimte en een kantine. Het was dus wel even schrikken toen we te horen kregen dat we alsnog weg moesten voor de komst van de Nieuwe Sluis.

Na de eerste schrik zag ik vooral de kans die de verhuizing biedt. We zijn klein begonnen en hebben telkens bijgebouwd. Bij nieuwbouw kunnen we alles netjes onder één dak kwijt en logisch indelen. Zo’n kans krijgen we waarschijnlijk nooit weer. In eerste instantie verliep het contact voor de verwerving stroef. Gelukkig ging het vervolgens beter en zijn we in goede harmonie tot overeenstemming gekomen. Het is een hele operatie om te bepalen wat het verhuizen van je bedrijf gaat kosten. Ik ben blij dat de verwerving naar ieders tevredenheid is afgerond. En dat we ook een geschikte plek hebben gevonden voor ons nieuwe pand.

We zijn verhuisd naar Maintenance Value Park in Terneuzen. Een perfecte locatie, omdat we tussen onze grote opdrachtgevers zitten. Het blijft jammer dat we niet meer rechtstreeks aan het water zitten. Soms kregen we leveringen per schip binnen. Maar daar bedenken we andere alternatieven voor. We zijn dus niet direct havengerelateerd. Wel indirect, omdat we het mechanisch onderhoud doen voor alle havengerelateerde bedrijven. Dat kunnen we nog steeds uitstekend doen vanaf onze nieuwe locatie. Die Nieuwe Sluis gaat écht een boost geven aan de haven en de regio, dus daar kunnen wij volop van meegenieten. Ik ga het uitzicht op de voorbijvarende schepen missen, maar we krijgen er veel mooie dingen voor terug. Op naar de volgende vijftig jaar!”

“Al zes jaar woon ik met mijn gezin aan de Stationsweg in Terneuzen. Het is echt een verborgen plekje met ongeveer tien woonhuizen tussen de Beneluxweg en de Kennedylaan. Je ziet bij ons grote schepen voorbij varen, hoort de sluisdeuren dichtgaan en de schepen tegen de sluiswand aanleggen. Geluiden die passen bij het wonen in een havenstad. Veel mensen die hier komen, zijn vaak verbaasd dat hier, tussen de bedrijven, huizen staan. We wonen hier graag. We genieten van het vrije uitzicht, ons mooie oude huis en de grote tuin.

Het heiproefonderzoek in de zomer van 2016 heeft ons duidelijk gemaakt dat we echt overlast krijgen van de aanleg van de Nieuwe Sluis. Het viel ons tegen hoeveel lawaai het maakte, zelfs met de ramen dicht. Zowel trillen als heien was goed te horen. Op een avond stonden we met alle buren buiten door het kabaal toen de aannemer nog even een damwand in de grond bracht. Elk nadeel heeft zijn voordeel, want het was ook wel weer gezellig om alle buren weer eens te zien en te spreken. En de projectorganisatie heeft hier heel adequaat op gereageerd.

In het begin leek het alsof het projectteam van de Nieuwe Sluis ons even was vergeten, maar nu staan we echt op de kaart. Zeker toen we aangaven dat we scheurtjes in de voegen in onze gevel hadden gevonden. Na controle door een expert bleek dat die niet door de heiproef zijn ontstaan. De toekomstige aannemer krijgt het verzoek om onze huizen goed in de gaten te houden en geen onnodige risico’s te nemen. Voordat de bouw begint, gaat de aannemer de huidige stand van zaken van onze huizen opnemen. Het contact met de projectorganisatie is goed. We weten bij wie we terecht kunnen met vragen en worden op de hoogte gehouden. Dat is fijn!

Naast ons opent in 2019 een groot nieuw winkelcentrum en appartementencomplex de Sluiswachter. Hierdoor krijgt onze straat meer verbinding met het centrum van Terneuzen. We hopen ook dat door de komst van dit centrum de infrastructuur rondom ons huis verbetert. Maar ook voor de bouw van dit gebouw gaan ze natuurlijk heien. We begrijpen dat het nodig is. Ook de komst van de Nieuwe Sluis is nodig. Het geeft de economische ontwikkeling van het gebied een boost. Zolang ze niet ’s ochtends voor 7 uur gaan heien, vind ik het best.”

“Als verkeersleiders begeleiden wij het scheepvaartverkeer op de Westerschelde en het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Ons doel is de scheepvaart een zo vlot en veilig mogelijke reis te laten maken. We hebben natuurlijk als ‘obstakel’ het sluizencomplex waar de zee- en binnenvaartschepen geschut worden. Voor zeevaart maken we een planning. Deze schepen gaan voornamelijk door de Westsluis. Voor de binnenvaart hanteren we een toerbeurtsysteem. Zij gaan door de kleinere Oostsluis, ook wel binnenvaartsluis genoemd. De Middensluis is voor zowel zee- als binnenvaart. Deze sluis is afhankelijk van de getijden en kan daardoor niet de hele dag gebruikt worden om te schutten. Als de waterstanden in België hoog zijn, wordt één of meerdere sluizen ingezet om te spuien. Hierdoor gaat het overtollige water van het kanaal naar de Westerschelde.

De laatste jaren worden schepen steeds groter en ook het aantal schepen neemt toe. Voor ons werk een leuke ontwikkeling. Daarnaast is regelmatig onderhoud nodig aan de sluizen. De Middensluis is de oudste sluis, die valt weleens in storing. En er zijn nog meer zaken waarmee we rekening moeten houden; denk aan de beschikbaarheid van loodsen en bootlieden. Allemaal uitdagingen voor ons om het scheepvaartverkeer dan toch zo vlot mogelijk te laten verlopen. Een nieuwe, grotere sluis kan ervoor zorgen dat we het groeiende aantal schepen beter kunnen handhaven en ons doel kunnen blijven behalen.

We zijn erg benieuwd waar de Nieuwe Sluis exact komt te liggen en hoe ze hem willen gaan aanleggen. Tijdens de bouw gaan wij ons best doen om de wachttijden en overlast zoveel mogelijk te beperken en in goede banen te leiden door een goede planning te maken. Ook moeten er goede afspraken worden gemaakt met alle betrokken partijen. We gaan ervan uit dat iedereen begrip heeft voor de vertragingen die kunnen ontstaan tijdens de bouwfase. Daarna hebben we een prachtige Nieuwe Sluis waar we nog meer en nog grotere schepen kunnen schutten. Dat is een mooi vooruitzicht!”

“Na twintig jaar varen, begon ik als sluiswachter op het sluizencomplex. Mijn vrouw Mieke en ik waren gewend aan de vrijheid van het schippersleven. Het leven aan wal is dan echt wel even wennen. Toen we dit huis op de Wulpenbek tegenkwamen, waren we meteen verkocht. Hier woon je vrij en landelijk, maar met alle faciliteiten van de stad Terneuzen in de buurt. En ik was altijd zó thuis van het werk! In totaal heb ik ruim dertig jaar voor Rijkswaterstaat in diverse functies op het sluizencomplex gewerkt. Na een mooie carrière, ben ik inmiddels met pensioen.

We wonen met veel plezier op de Wulpenbek. We hebben leuke buren en staan altijd voor elkaar klaar als het nodig is. De plannen voor een nieuwe sluis hebben jarenlang bij alle bewoners ‘boven het hoofd gehangen’. Een van de plannen was om de sluis buitenom het huidige complex te leggen. De hele Wulpenbek zou dan verdwijnen. Toen werd gekozen voor de Nieuwe Sluis binnen het huidige sluizencomplex, was de kogel door de kerk. De meeste bewoners waren opgelucht dat ze konden blijven en begonnen meteen met verbouwen.

We vinden het netjes dat het project een heiproefonderzoek heeft uitgevoerd. Hierbij hebben ze het heien getest in de verschillende ondergronden op twee locaties op het sluizencomplex. Ook hebben ze geluids- en trillingsmetingen uitgevoerd. Op de gevel van onze woning heeft een trillingsmeter gehangen. Voor het gebruik van de stroom hebben we een bosje bloemen gekregen. De meter heeft geen trillingen gemeten door de heiproef. We hebben ook nauwelijks wat van het heien gemerkt. We hebben meer last van de doorgaande weg richting Hoek naast ons huis, dan van het heien. Toch is het een goede voorbereiding geweest op het echte werk.

De aanleg van de Nieuwe Sluis is een heel karwei met een flinke impact. Ik denk dat dankzij de natte bouw, dus het niet droog pompen van de hele bouwkuip, de invloed voor de omgeving zal meevallen. Het grondwaterpeil blijft nagenoeg gelijk, waardoor ik niet bang ben voor verzakkingen. De doorstroming tijdens de bouw richting Terneuzen is nog maar afwachten. Als we aan de kant van het ziekenhuis moeten zijn, nemen we nu al vaak de tunnelweg. Dat is sneller. We hopen dat tijdens de bouw veel meer mensen voor de Sluiskiltunnel kiezen, zodat het op de weg naast ons huis een stuk rustiger wordt. Dat is dan voor ons een voordeel van de bouw. De Nieuwe Sluis is in ieder geval hard nodig, dat was al zo toen ik nog op het sluizencomplex werkte. Dus we moeten als omgeving even door de bouwperiode heen.”

“Een grotere sluis heeft een vliegwielfunctie voor de Kanaalzone. Nieuwe bedrijven kunnen zich hier gaan vestigen. Doordat groter materieel het achterland kan bereiken, kunnen dat bedrijven zijn uit andere sectoren dan de sectoren die er nu al zijn. Daarnaast geeft de economische spin-off van de sluis bestaande bedrijven de kans om uit te breiden. Dat ziet ook de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW). De BZW is het grootste ondernemerscollectief in Zuid-Nederland. Voor de komende jaren staan de kansen voor de Zeeuwse economie door de komst van de Nieuwe Sluis dan ook op de agenda van de BZW.

Daarnaast ben ik algemeen directeur van Dow Benelux. De vestiging van Dow in Terneuzen ligt naast het sluizencomplex. Op de site staan zeventien fabrieken en daar werken in verschillende ploegen ongeveer 1.700 medewerkers. De kunststoffen en chemicaliën die worden geproduceerd, vinden hun weg naar klanten en markten in de hele wereld. Vervoer gaat per water en spoor, maar zeker ook over de weg. Per dag rijden zo’n 350 vrachtwagens af en aan naar onze site. Dankzij de Sluiskiltunnel hebben we een prachtige nieuwe connectie. Toch blijft een goede doorstroming op het sluizencomplex voor ons belangrijk.

De Nieuwe Sluis is een megaproject in de regio. Het is logisch dat we tijdens de bouwfase met zijn allen de lasten moeten dragen. Dat moet ik, de medewerkers van Dow en ook de rest van de omgeving, bedrijven en de scheepvaart. We moeten even door de zure appel heen bijten en vooral kijken naar de voordelen voor de toekomst. Want door de Nieuwe Sluis neemt de aantrekkelijkheid van de regio op allerlei vlakken sterk toe. En dat biedt kansen voor ons allemaal!”

“Regelmatig passeren we de sluizen in Terneuzen met ons binnenvaartschip Mirage. Ons schip is tachtig meter lang en acht meter twintig breed. We hebben speciale tanks voor poederstoffen aan boord en vervoeren onder andere vliegas vanaf de elektriciteitscentrales naar de cementfabrieken en kalk naar de elektriciteitscentrales in Nederland, België en Duitsland.

Bij het sluizencomplex is het moeilijk in te schatten hoe lang het duurt voordat je buiten staat. Soms zijn er lange wachttijden. Dat is wel eens vervelend, omdat we ons aan de vaartijdenwet moeten houden. We mogen veertien uur varen en moeten dan acht uur rusten. En wachten gaat van onze vaartijd af. Daarnaast willen we natuurlijk op tijd leveren bij onze klanten, dus oponthoud is niet wenselijk. We verwachten dat met de Nieuwe Sluis de doorstroming verbetert.

Wij zijn aangesloten bij de branchevereniging Koninklijke BLN Schuttevaer. Deze vereniging behartigt de belangen van de beroepsbinnenvaart op het gebied van nautische, technische, infrastructurele en sociaal-economische zaken. Via de Regio Zeeland blijven we op de hoogte over de stand van zaken rondom de bouw van de Nieuwe Sluis. Zij overleggen met de projectorganisatie, denken mee en geven advies. Ze maken zich onder andere hard voor meer aanlegplekken om te overnachten en een spuikanaal. Helaas komt er geen apart spuikanaal. Ik denk dat dit grote gevolgen heeft voor de wachttijden van de scheepvaart als er wateroverschot is uit België. Een gemiste kans!

Tijdens de aanleg van de sluis verwachten we overlast. Hopelijk wordt gekeken hoe dat tot een minimaal kan worden beperkt. Een betere spreiding over de sluizen kan een oplossing zijn. Bij grote drukte kunnen wij weleens mee schutten met de zeevaart in de zeesluis. Verder hopen we als binnenvaart ook wat werk te halen uit de bouw van de sluis. Er is genoeg materiaal nodig dat prima per schip te leveren is!”

“Voor een goede economische toekomst voor de Kanaalzone en Vlaanderen moet er iets gebeuren. De betrokken ministers van Vlaanderen en Nederland hebben na een uitgebreide verkenning besloten om de aanleg van een nieuwe sluis binnen het huidige sluizencomplex in Terneuzen voor te bereiden. En ze hebben besloten dat de sluis mag worden aangelegd. Als projectteam Nieuwe Sluis Terneuzen van de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie werken we hard aan de voorbereidingen voor de aanleg van deze Nieuwe Sluis.

Het project heeft de tracéwet- en de m.e.r.-procedure doorlopen. Daarnaast loopt de overbruggingsfase. Hierin worden concrete voorbereidingen getroffen voor de bouw. Denk aan grondaankoop, vrij maken van gronden en goed leggen van kabels en leidingen. Verder zijn we op zoek naar een geschikte aannemer. Die kan hopelijk eind 2017 beginnen, zodat het eerste schip in 2022 door de Nieuwe Sluis kan varen. Dat is ons doel! De Nieuwe Sluis is namelijk een aanwinst voor de maritieme toegankelijkheid en de economie van zowel Nederland als Vlaanderen.”

ArcelorMittal is de grootste staalproducent ter wereld. Jaarlijks gaat er vanuit onze vestiging in Gent vijf miljoen ton vlakke staalplaat naar automobielklanten en de industriële sector. Allerlei kwalitatieve toepassingen, zoals huishoudapparaten en meubilair, worden vervaardigd uit ons staal. De Nieuwe Sluis maakt de Gentse haven en dus ook de bedrijfskade van ArcelorMittal Gent op de rechteroever van het kanaal Gent-Terneuzen toegankelijk voor grote zeeschepen. Daarom hebben wij er groot belang bij dat de sluis er snel komt.

We hebben twee nieuwe havenkranen besteld. Het gaat om een investering van 13,3 miljoen euro. Met de bestelling van de kranen lopen we vooruit op de komst van de Nieuwe Sluis. De eerste kraan werd afgelopen september reeds officieel in dienst genomen. De kraan dient om duwbakken met bijvoorbeeld steenkool of ertsen te lossen. Duwbakken hebben geen eigen voortstuwing, maar worden voortgeduwd door aparte schepen. De tweede havenkraan wordt in de loop van 2018 verwacht. Dit is een zeeschepenkraan die Capesize-zeeschepen met een laadvermogen van 120.000 ton kan lossen. De meeste schepen die nu gebouwd worden, zijn van dit formaat. We moeten dus mee ontwikkelen met deze trend. Momenteel kunnen we schepen lossen met een laadvermogen tot 71.000 ton, de nieuwe kranen zorgen dus voor een indrukwekkende toename!

De investering in de nieuwe kranen heeft bovendien een positieve impact op onze bedrijfszekerheid: ze vervangen immers twee oudere varianten. Daarnaast kunnen we door de bijkomende loscapaciteit schepen sneller lossen. Op die manier verkorten we de wachttijd voor schepen. Met deze investering zijn we klaar voor de toekomst. Een toekomst met een grotere sluis in het sluizencomplex in Terneuzen, die zorgt voor een economische impuls in de hele Kanaalzone!

“De meeste mensen weten dat sluizen schepen schutten. De belangrijkste functie van een sluis is echter minder bekend, namelijk water keren. Dat houdt in: bescherming bieden tegen overstromingen. Daarnaast zijn de sluizen belangrijk voor waterafvoer; ze zorgen ervoor dat het waterpeil in het achterland niet te hoog is. In Terneuzen voeren we water af om te voorkomen dat Gent wateroverlast krijgt. De laatste functie is het schutten van schepen en passeren van wegverkeer. Om te zorgen dat al deze functies goed werken, is onderhoud van het complex nodig.

Een onderhoudsaannemer verzorgt het onderhoud aan het sluizencomplex. Rijkswaterstaat bepaalt wat er op welk moment moet worden onderhouden. We hebben een maatregelenlijst bedacht vanuit de risico’s en per corridor. We zijn namelijk niet alleen de vaarweg Gent-Terneuzen, maar onderdeel van de grotere verbinding Rotterdam-Gent. Als hier aan een sluis onderhoud wordt verricht, kan dat invloed hebben op het scheepvaartverkeer in de totale corridor.

Tijdens de bouw blijft het scheepvaart- en wegverkeer het sluizencomplex passeren. Dat is een uitdaging. Zeker omdat er ook nog onderhoudsactiviteiten plaatsvinden op de Oost- en Westsluis. Dit zal de nodige communicatie en coördinatie vragen tussen de aannemer van de Nieuwe Sluis, de onderhoudsaannemer, de beheerder en de afdeling scheepvaartbegeleiding.

De Nieuwe Sluis is een groot infrastructureel project met een behoorlijke impact op het huidige complex. In de voorbereidingen maken we keuzes voor het beheer en onderhoud in de toekomst, want we willen voor de lange termijn een betrouwbare en veilige sluis met een hoge beschikbaarheid. Tijdens de totale technische levensduur van de Nieuwe Sluis moeten we het benodigde onderhoud kunnen uitvoeren zonder noemenswaardige hinder en op een veilig manier. Hierbij speelt bijvoorbeeld de keuze van materialen een belangrijke rol. Door goede voorbereiding en regelmatig onderhoud na de aanleg is deze sluis klaar voor de komende honderd jaar!”

"Het Portaal van Vlaanderen is een toeristisch haveninformatiecentrum. Al ruim twintig jaar zijn we te vinden op het sluizencomplex in Terneuzen. We informeren iedereen over de imposante sluizen, drukke scheepvaart, havens en havenbedrijven in de Kanaalzone. In totaal houden veertig vrijwilligers het Portaal draaiende. Jaarlijks bezoeken ruim 8.000 mensen ons centrum, mede dankzij de vele toeristische arrangementen die we aanbieden. Denk aan een rondleiding over het sluizencomplex met een bezoek aan de brugkelder en portaaltoren, een stadstoer met het toeristentreintje, een maritieme fietsroute of een rondvaart over het kanaal. Maar ook scholieren krijgen bij ons informatie over het werken in de haven.

De Nieuwe Sluis is een imposant project op maritiem gebied waar we natuurlijk alle aandacht op richten. We zijn dan ook blij dat wij als informatiecentrum Nieuwe Sluis Terneuzen onze bezoekers kunnen informeren over de voortgang van het project. We hebben in het centrum een ‘stuurhut’ waarop alle informatie staat omtrent de Nieuwe Sluis. Aan het eind van 2017 krijgen we een nieuwe tentoonstelling gericht op de bouw van de Nieuwe Sluis. En kunnen we onze bezoekers meenemen naar het uitkijkpunt over de bouwplaats. Onze gidsen popelen om iedereen te vertellen over de bouw van dit fantastische project.

Het Portaal van Vlaanderen zit sinds mei 2017 aan de Binnenvaartweg, de tijdelijke nieuwe locatie. Vanaf deze plek kunnen we onze bezoekers goed informeren over het reilen en zeilen in de Kanaalzone. Daarnaast willen we de stad Terneuzen erin betrekken. De bouw van de Nieuwe Sluis wordt tijdens de bouw de grote trekker voor allerlei geïnteresseerden en toeristen. Iedereen wil wel zo’n bouwproject bezoeken. Met aparte dagen of bouwarrangementen spelen we daarop in. De plannen daarvoor in nauwe samenwerking met de projectorganisatie krijgen steeds meer vorm."

Het is hier bij de Vlaamse overheid een periode vol met sluizenprojecten. We hebben de bouw van de Deurganckdoksluis, nu Kieldrechtsluis, in Antwerpen afgerond en willen in 2017 starten met de grondige renovatie van de Royerssluis te Antwerpen. Natuurlijk zijn we ook bezig met de voorbereidingen van de bouw van de Nieuwe Sluis in Terneuzen. Al deze projecten moeten ervoor zorgen dat onze vier Vlaamse zeehavens toegankelijk blijven voor al het scheepvaartverkeer, nu en in de toekomst.

Bij de Nieuwe Sluis ben ik voorzitter van de stuurgroep. Hierin zitten  Nederlandse en Vlaamse afgevaardigden van betrokken partijen. Wij houden in de gaten dat de klantwensen worden meegenomen. Daarnaast bewaken we de timing en het budget. Aangezien Vlaanderen het merendeel betaalt, willen we zien dat de middelen goed besteed worden. Ons uitgangspunt is: sober en doelmatig. We willen een goede sluis, die niet duurder is dan nodig. Keuzes maken is niet altijd gemakkelijk met al die verschillende wensen. Maar we komen er altijd uit, want we hebben hetzelfde doel: een nieuwe, grotere sluis in 2022.

Het projectteam is druk bezig met de aanbestedingsprocedure. Het is fijn dat er geïnteresseerde aannemers zijn voor de bouw van de Nieuwe Sluis. Het is een groot en complex project met veel bouwwerkzaamheden onder water. Daar is expertise voor nodig. En die is er! Zowel in Nederland en België als in andere Europese landen. Medio 2017 weten we wie de aannemer is. En dan kan eind 2017 de bouw beginnen.

Natuurlijk levert de bouw voor een bepaalde periode overlast op. Er zal een aantal jaar een moeilijkere doorgang zijn voor de scheepvaart. Ook ’s nachts zullen schepen dan moeten schutten. Daarnaast moet er meer gepland worden vanuit de hele corridor. De doorstroming kan op die manier verbeteren. Schepen die vanuit Rotterdam naar Gent moeten, kunnen overal vooraf ingepland worden. Schippers moeten dan minder wachten onderweg. Voor het plannen van de scheepvaart in de corridor worden op dit moment tools ontwikkeld.

We kijken uit naar de opening van de Nieuwe Sluis in 2022. De sluis is een extra troef om de economische ontwikkeling ook in de toekomst te kunnen garanderen. Het is prachtig dat we straks kunnen genieten in het Kanaal Gent-Terneuzen van dezelfde maat schepen die door het Panamakanaal gaan. Ik weet dat het kanaal nog niet overal diep genoeg is voor de allergrootste, maar we bouwen nu voor de toekomst. Als de sluis voltooid is, kunnen we de diepgang van het Kanaal Gent-Terneuzen vergroten in functie van de noodzaak. Je kunt immers niet alles tegelijkertijd doen.

“De Nieuwe Sluis zorgt straks samen met de Sluiskiltunnel, de verbrede Tractaatweg tussen Gent en Terneuzen en diverse verbeteringen aan het spoor voor een uitstekende infrastructuur in de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone. Dat is essentieel voor de bedrijvigheid in ons havengebied. Hierdoor kan de haven van Terneuzen haar huidige strategische positie als belangrijke draaischijf tussen zeevaart en binnenvaart, als ‘Poort van Europa’, verder versterken. 

De sluis draagt bovendien bij aan het creëren van een zo optimaal mogelijk vestigingsklimaat voor bedrijven. Ik zie kansen voor logistieke ondernemingen, voor de overslag, de food- en agrosector en biogerelateerde ondernemingen. En ik verwacht ook uitbreidingen van bestaande bedrijven. De Nieuwe Sluis is een grote impuls voor de economie en de werkgelegenheid in de Kanaalzone. 

De aanleg neemt circa vijf jaar in beslag. Dat zal hinder opleveren. Gelukkig is de Sluiskiltunnel klaar. Daar kunnen we een groot deel van de verkeersstromen mee opvangen. Ook moet een aantal bedrijven en inwoners hun locatie op de Schependijk verlaten. Hierover zijn we samen met de projectorganisatie en Zeeland Seaports in gesprek met de betreffende partijen.”

“Bij grote grondverstorende projecten, zoals de aanleg van de Nieuwe Sluis, is archeologie verplicht. En dat is gelukkig goed opgepakt. We hebben stap voor stap meer inzicht gekregen in de geschiedenis en opbouw van het gebied op het sluizencomplex in Terneuzen.

We zijn begonnen met het gebied in kaart brengen op basis van bestaande historische bronnen, zoals oude kaarten, en eerdere studies. Vervolgens zijn op meerdere momenten diepe boringen verricht. Deze boringen waren niet alleen voor het archeologisch onderzoek, maar leverden ook informatie voor geotechniek, milieu en kabels en leidingen. Meerdere vliegen in één klap dus.

Alle grondsoorten zijn vervolgens uitgebreid onderzocht en bekeken op verschillende onderdelen. Hierdoor hebben we de landschapsgeschiedenis van het plangebied goed in kaart kunnen brengen. Een mooi resultaat, want we hebben door de verschillende boringen en ouderdomsbepalingen van de grond heel veel nieuwe kennis over de grondlagen. Als geoloog word ik daar blij van. Daarnaast is het zeven van de boorstaven van de steekboringen natuurlijk altijd spannend. We vonden stukjes walvisbot, haaientandjes en een klein stukje aardewerk in de top van het dekzand. En er zijn mammoetresten gevonden uit de vroege Steentijd tijdens een eerdere bouwfase van de Middensluis.

In september 2016 begonnen we met een vervolgonderzoek op drie locaties. Op de locatie aan de Buitenweg (tussen de West Buitenhaven en Middensluis) hadden we de verwachting om archeologisch erfgoed te kunnen vinden uit de midden Steentijd. Op de locaties aan de noordkant van de Buitenweg en die aan de zuidelijke zijde van de Zeevaartweg hoopten we in de diepere ondergrond (oude Schelde rivierafzettingen) paleontologische resten te vinden zoals die van mammoeten en misschien sporen van Neanderthalers die daar mogelijk gejaagd hebben. Het oude stromengebied van de voormalige Schelde was namelijk een gunstig leefgebied voor mens en dier. Helaas hebben we geen kampement gevonden. Wel zijn drie scherfjes vuursteen naar boven gekomen. Daarnaast is Romeins en Middeleeuws aardewerk gevonden. En botten van vissen, vogels en een zeehond en een fossiele haaientand. Ook heeft het onderzoek bijgedragen aan de verdere ouderdomsbepaling van de grondlagen.

We hebben dus veel informatie over de geschiedenis van het gebied. Het vroegtijdig goed in beeld brengen, maakt de kans op onverwachte vertragingen tijdens het bouwproces en daardoor hoge kosten kleiner. Op basis van de resultaten van het laatste onderzoek is besloten om voor de realisatie geen vervolgonderzoek meer te uit te voeren. Wel is alertheid nodig tijdens de aanleg van de Nieuwe Sluis. Het zou mooi zijn als we kunnen meekijken bij de diepere droge graafwerkzaamheden tijdens de aanleg van de Nieuwe Sluis.”

“De komst van de Nieuwe Sluis is cruciaal voor de toekomst van de haven van Gent. Als wij tussen de komende 20 en 30 jaar een concurrerende zeehaven willen blijven, moet de sluis er komen. We zijn daarom nauw betrokken bij het project.

De belangrijkste reden voor een nieuwe sluis is mee kunnen met de schaalvergroting. Er is meer scheepvaartverkeer om op te vangen en bovendien worden de zeeschepen steeds groter. Ook is de doorstroming op dit moment niet optimaal en dat verbetert met een grotere sluis.  De betrouwbaarheid en beschikbaarheid van het sluizencomplex baart ons ook zorgen.  Zeker, omdat de huidige zeesluis ook al uit 1968 stamt en dus geregeld groter onderhoud nodig heeft.

Voor de komende jaren voorzie ik slechts een lichte economische stijging. In de periode na de aanleg van de Nieuwe Sluis verwacht ik, dankzij deze sluis, een veel grotere groei. Ik dring er daarom op aan om de timing van het project aan te houden, zodat we rond 2022 over een grote sluis beschikken. Wij beseffen dat het openhouden van de haven tijdens de bouwfase een belangrijk element is in de duur van de bouw. Verder ben ik blij dat de politieke agenda’s van Vlaanderen en Nederland goed hebben meegewerkt en daardoor de plannen voor de Nieuwe Sluis defintief zijn.

Tijdens de bouw van de Nieuwe Sluis moeten we zorgen dat de hele keten van het nautisch beheer van Vlaanderen en Nederland 100% efficiënt en transparant samenwerkt. We zijn daar volop mee bezig. We werken aan één planning voor al het scheepvaartverkeer, die inzichtelijk is voor iedereen. Zo is er altijd op tijd een sleepboot, loods en vrije kade en blijft de overlast zo beperkt mogelijk.”

“Als Heemkundige Vereniging Terneuzen hebben we veel kennis van onze woonomgeving en de bijbehorende geschiedenis. Dit delen we graag door bijvoorbeeld lezingen te organiseren of publicaties uit te brengen. Daarnaast beschermen we alles wat vanuit historisch oogpunt van Terneuzen interessant is en mogelijk gaat verdwijnen. We waren dan ook blij dat we in een vroeg stadium betrokken zijn bij de plannen voor de Nieuwe Sluis.

Tijdens onze gesprekken met het projectteam hebben we gekeken hoe de Nieuwe Sluis wordt ingepast binnen het sluizencomplex en wat gaat verdwijnen. Toen werd duidelijk dat de huidige Middensluis uit 1910 weg moet. Deze sluis bevat door de vele renovaties nog weinig oude bruikbare elementen. Wel zitten er nog historische stenen in de sluishoofden. En het bijbehorende dienstengebouw bevat een oud tegeltableau. Voordat de sloop begint, willen we graag kijken of we die onderdelen kunnen behouden en wellicht ergens anders kunnen onderbrengen. Aangezien alles in goed overleg gaat in dit project, is dat vast en zeker mogelijk.

Op het sluizencomplex staat verder een belangrijk historisch oorlogsmonument. Dit monument is geplaatst voor de gevallen verzetsstrijders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vijf medewerkers van Rijkswaterstaat zijn aan het einde van de oorlog nabij de Middensluis gefusilleerd. Ze probeerden de geplaatste explosieven onklaar te maken. Elk jaar vindt bij het monument op Dodenherdenking een bijeenkomst plaats. Gelukkig krijgt het monument een mooie nieuwe plek op het sluizencomplex, ongeveer ter hoogte van de huidige Middensluis. Bijzonder is dat er straks vijf sterke Zilverlindes bij komen te staan, die deze vijf helden van de oorlog symboliseren.

Tijdens de bouw van de sluis in de jaren 60 (Koude Oorlog) werd een soort bunker onder het sluizencomplex gebouwd die bescherming moest bieden aan de medewerkers van het complex tegen een atoombom. Door de bijbehorende stroomcentrale konden de sluizen operationeel blijven. De bunker is nooit gebruikt. We hopen dat de bunker nog een keer opengesteld wordt voor publiek, voordat deze gesloopt wordt. Ik ben ook gids bij het Portaal van Vlaanderen en zie het helemaal zitten om bezoekers erover te vertellen.

Mijn hele leven heb ik water om me heen gehad. Ik ben opgegroeid aan de Middensluis in de voormalige dienstwoningen van Rijkswaterstaat. Ik ben werktuigkundige geweest op de grote vaart en heb gewerkt bij het waterschap. Nu geniet ik van mijn pensioen en kijk ik vanuit mijn appartement uit over de Schelde. De ontwikkelingen van de scheepvaart en de beperkingen van het huidige sluizencomplex zijn goed zichtbaar. Een Nieuwe Sluis is nodig! Natuurlijk voor Gent, maar ook de spin-off voor Terneuzen zal zeker de moeite waard zijn. Als Heemkundige Vereniging vinden we het interessant om de aanleg van de grotere sluis te volgen en zo nieuwe geschiedenis te schrijven.”